El sitio de mi recreo

 Como decía el gran Antonio Vega, "silencio, brisa y cordura, dan aliento a mi locura". Y es que todos tenemos un lugar al que nos gusta escapar de vez en cuando, un lugar donde el tiempo se detiene, y podemos estar a solas con nuestros pensamientos. En ese lugar, nos refugiamos del mundo y de las preocupaciones; se deleitan nuestros sentidos y entonces, brota la inspiración.

El que os voy a describir, no es un lugar cualquiera. Fue hace tiempo el hogar de uno de los más célebres escritores gallegos, Otero Pedrayo, o como era conocido en el pueblo, don Ramón. Y lo que es más importante, es la aldea que vio nacer a mi fan número uno, que no es otro que mi padre. A él quiero dedicar este post.
Lo que hoy comparto con vosotros, lo escribí una calurosa tarde de agosto, ya no recuerdo de qué año, en la bodega de mi casa, el único sitio que, en la provincia de Ourense, se encuentra a menos de cuarenta grados en los meses de verano. Aún corregido y revisado, quería conservar el manuscrito original. Con la venia de mis lectores de fuera de Galicia, os doy la bienvenida a Trasalba.

Se atopas un lugar onde as árbores crecen até acadar o ceo e o silencio só é interrompido polo bater das follas co vento, saberás que xa chegaches. Mentres miras arredor na procura dunha persoa á que pedirlle indicacións, descobres que alguén está a observarte tras unha ventá. Achégaste nun intre; mais non consegues saber quen é.
Segues andando cara á igrexa, mentres os carballos e castiñeiros do pazo fan que te estremezas coas súas agónicas expresións. De súpeto, caes na conta de que unha parella de gatos está a seguirte. Cando intentas acariñalos, foxen ata converterse en dous pequenos puntos ao lonxe. Por fin, ves un vehículo de cor vermella estacionado xunto ao cemiterio. Intúes que haberá alguén alí, pero cando preguntas ninguén contesta. Achégaste e observas con detemento a estraña beleza daquel lugar; nese intre, dous paxariños aparecen entre as pólas dos cipreses e entoan unha fermosa melodía que che fai sentir coma na casa.
Entón, segues andando, guiada polas gargalladas duns rapaciños que están a xogar nunha piscina. Namentres, aproveitas para coller uns poucos amorodos, que as silveiras ofrecen xenerosamente a todos os camiñantes. A ambos lados da estrada, as casas dormen unha longa sesta ao sol do verán. Podes oír como a auga escorre por unha vella tubaría e sentes que o tempo se detén con cada gota que cae. De súpeto, un obxecto capta a túa atención: un cabaceiro de pedra tórnase no gardián desta enfeitizada aldea. Sons que proveñen dun lugar próximo, chegan para interromper tal cavilación.
Unha ledicia desbordante invádete ao identificar voces que se erguen sobre o ruído do futbolín e botan cantigas populares, ao tempo que discuten sobre a partida de cartas. Emocionada, aceleras o paso e apenas advirtes a existencia dunhas vellas portarías, testemuñas das longas tardes de antano cando mozos e adultos se entretiñan xogando cunha pelota desinchada.
Ergues a vista e quedas mirando o cartel do bar durante uns segundos: a terraza está baleira, dentro é case imposible atopar un sitio libre. Aínda así, decides entrar e convertirte no centro de todas as olladas. A xente saúdate amablemente e un home que está sentado na barra insiste en convidarte ao que tomes. Non te podes negar, pois o Real Madrid acaba de gañar a Liga e é preciso celebralo. Mentres bebes un vaso de auga fresca, deteste a observar a multitude alí reunida.
Un individuo baixiño de ollos azuis está no centro da estancia, parece estar a falar con todo o mundo, aínda que é complicado entender o que di. Polo fluír da conversa, averiguas que se trata do sacristán, que está enterado de todas as festas e enterros dos arredores. Ao seu carón, un home de barba sacode un cigarro dun lado para outro, dicindo algo sobre o alcalde e o futuro do concello. Os que están sentados xogan a maioría ao subastado, outros ao dominó. Parece haber tensión entre eles, mais pódese adiviñar que se levan ben.
Un home gordo e de aspecto rudo descansa sobre un par de cadeiras roídas pola couza; ao seu lado un mozo de pelo encrespado bebe cervexa ao tempo que fala do traballo cun grupo de portugueses, recentemente chegados ás obras do AVE. Na outra esquina, un home de camisa branca cambalease por efecto do alcol, mentres o que está tras a barra, que ten fama de conquistador, o mira cun sorriso nos beizos. Nun rincón, outro home que leva alfábega nas orellas, observa a situación mentres toma unha cunca de viño tinto.
Minutos despois, reparas no teu reloxo. Caes na conta de que xa é hora de marchar. Profires unha breve despedida e, atravesas a porta deixando tras de ti o mesmo barullo que había cando chegaches. Mentres camiñas, observas os refugallos do chan e matinando, chegas a conclusión de que hai pouco houbo feira: escarvadentes, rabos de polbo e migallas de pan parecen delimitar unha ruta marcada por alguén. Decides seguila e ver ata onde leva. O asfalto da estrada derrétese baixo os teus pés. Preto de onde te atopas, hai un banco de pedra no que sentas a descansar un anaco. En fronte, a parada de autobús está deserta: os carteis dos cristais anuncian festas en Amoeiro, Palmés e Santa Cruz.
De súpeto, un coche de cor violeta coa música a todo volume atravesa a estrada coma un lóstrego e desaparece nuns segundos. Cando o ruído do motor se perde na distancia, todo volve quedar en silencio. Polo camiño que vén do "fondo do lugar", un home de gorra sobe a présa, mentres fala consigo mesmo, asubía e mira cara o ceo. A súa dicción é un tanto estraña, pódeste decatar de que é tartamudo.
Érgueste lentamente, segue a facer un calor infernal. Avanzas pensando que moitos anos antes, xa alguén nos seus escritos falara daquela aldea, da súa xente e da súa paisaxe. Envolta nas túas lembranzas, segues camiñando.
Agora sabes onde vas; o corazón báteche con forza no peito. O presente e o pasado mestúranse na túa testa e comezas a recordar: o cruceiro, o eido do Rafael, a casa da bisavóa, a laranxeira, a parra podre, o espello do garaxe do Manolo, a nogueira, a casa onde naciches. Espetada diante da fachada, muda e absorta nos teus pensamentos, ves como a Isabel co seu caxato e as súas ovellas, se achega a ti e, entornando o sol coa súa man engurrada pregúntache: "Nena, que hora levas?".